آب و رطوبت همواره یکی از عوامل تهدید کنندهی سازهها به شمار میرود به همین منظور برای محافظت از سازه در برابر نفوذ و جذب آب و رطوبت باید آببندی صورت گیرد. یکی از قسمتهای مهم سازهها و ساختمانها درز انقطاع یا درز ژوئن است. از آنجا که این درز به راحتی میتواند آب و رطوبت را از خود عبور داده و به سازه آسیب برساند آب بند کردن آن نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. در ادامه با نحوهی آب بند کردن درز انقطاع آشنا میشویم.
آببندی یا ایزولاسیون درز انقطاع به معنی نفوذ ناپذیر کردن درز در مقابل آب و رطوبت است. از آنجا که این درز جزو درزهای حرکتی سازه به شمار میرود نحوهی آب بند کردن آن نیز اهمیت زیادی داشته و باید طبق اصول خاصی انجام پذیرد. به همین منظور مواد استفاده شده در عایقبندی درزهای انقطاع باید به نحوی انتخاب گردد که مانع جابجایی بتن نشده و یا در اثر جابجایی سازه آسیب نبیند همچنین مواد نباید موجب کم یا زیاد شدن ابعاد درز انقطاع شوند.
به دلیل اینکه تعمیر و یا تعویض مصالح آببندکنندهی درز انقطاع بسیار زمان بر و پرهزینه میباشد این مصالح باید دارای خاصیت ارتجاعی بوده تا در هنگام بروز زلزله، طوفانهای سهمگین، باد شدید و سایر تنشها دچار آسیب دیدگی یا پارگی نشوند و خاصیت آببندی خود را در طول عمر سازه حفظ کنند. برای عایقبندی رطوبتی درزهای انقطاع از انواع مصالح فلزی، لاستیکی و پلاستیکی استفاده میشود.
از جمله موادی که به وسیله آن درز انقطاع را آب بندی میکنند ماستیکهای پلیاورتان و نوارهای آببند میباشد که در ادامه به اختصار دربارهی هر کدام توضیح خواهیم داد.
ماستیک پلیاورتان بر پایهی رزین پلیاورتان و مادهای تک جزئی میباشد که با رطوبت موجود در هوا واکنش داده و به مادهای الاستیک و نرم تبدیل میگردد. ماستیک پلیاورتان گزینهی مناسبی جهت آببندی درزهای انقطاع به شمار میرود.
جهت اجرای ماستیک پلیاورتان برای آب بندی درزهای انقطاع باید محل درز از هرگونه آلودگی، ذرات سست ، گرد و غبار ، رنگ ، چربی ، آب، رطوبت و سایر مواد آلاینده عاری گردد و سطوح متخلخل حتماً بهوسیله ساب زدن ، سندبلاست یا روشهای دیگر هموار شوند.
درصورتیکه محل اجرای ماستیک ، بتن قدیمی است یا ماستیک با مصالح دیگری جز بتن یا سطح کاملاً تمیز فلز در تماس قرار میگیرد استفاده از پرایمر الزامی است. پرایمر را حداقل ۳ ساعت و حداکثر ۶ ساعت قبل از اجرای ماستیک پلیاورتان روی سطح اجراء نمائید ، در صورتیکه بعد از ۶ ساعت ماستیک پلیاورتان در مقاطع آمادهسازی شده اجراء نشد ، مجدداً پرایمر را اجرا کنید. توجه داشته باشید خشک شدن پرایمر بستگی به قدرت جذب بتن ، رطوبت محیط و گرمای هوا دارد . لذا در بعضی مواقع دیده شده پرایمر تا ۳۰ دقیقه پس از اجرا هم قابلیت خشک شدن را دارد. برای اجرای ماستیک لازم است عرض و عمق اجرا با هم برابر باشد تا مقطعی که ماستیک در آن اجرا میشود شکل مربع پیدا کند. برای محدود نمودن عمق اجرا از فوم اسفنجی یا پلاستوفوم استفاده نمائید و پس از بریدن نوک بستهی ماستیک، آن را در داخل گان (ابزار تزریق) قرار دهید و در مقاطع آماده سازی شده تزریق کنید. برای پرداخت نمودن و صیقلی شدن سطوح نهایی از کاردک یا ماله آغشته به مایع شوینده استفاده نمائید.
ماستیک پلیاورتان نباید با استفاده از ابزار مرطوب اجرا گردد و در زمان اجرا استفاده از هرگونه حلال یا آب ممنوع است. به هیچوجه پیش از سخت شدن ماستیک آن را خیس نکنید و از اجرای آن در محلهای مرطوب خودداری نمائید زیرا باعث افت کیفیت نهایی میگردد. ماستیک پلیاورتان میبایست در مجاورت هوا و در شرایط محیطی سخت شود. این ماستیک در شرایط جوّی معمولی به صورت روزانه ۲ الی ۳ میلیمتر خشک میشود. دمای هوا حین اجرا بهتر است حدود ۵+ تا ۳۵+ درجه سانتیگراد باشد. تا وقتی که ماستیک خشک نشده است امکان پاک کردن ابزار تزریق و وسایل اجرا وجود دارد و پس از خشک شدن به هیچ وجه پاک نمیشوند.
نوار آببند یا واتراستاپ یک غشای پوششی بر پایهی لاستیک مخصوص است که جهت عایقبندی به کار میرود. این محصول دارای قابلیت انعطافپذیری و کشسانی بالا بوده و بدون اینکه هیچگونه تغییر شکل دائمی پیدا کند به حالت طبیعی خود برمیگردد. با قرارگیری صحیح نوار آببند روی درز انقطاع، درز کاملا عایق شده و از نفوذ آب و رطوبت به داخل آن جلوگیری میشود.
سطح داخلی و خارجی پروفیل اجرایی میبایست خشک و تمیز، سالم و عاری از روغن، چربی، ذرات خاک و … باشد زیرا در غیر اینصورت مانع چسبیدن نوار آببند میشود. با توجه به شرایط محیطی میبایست حدود ۳_۶ روز از بتنریزی گذشته باشد.
چسب اپوکسی دو جزیی (A+B) آستکنیک را با میکسر دور کند حداقل دو دقیقه مخلوط کنید تا رنگ یکدست خاکستری حاصل شود. در زمان مخلوط نمودن از ورود هوا به داخل آن جلوگیری کنید ( بعد از مخلوط کردن آن را داخل ظرف تمیز ریخته و برای مدت یک دقیقه با مخلوط کن هواگیری کنید). مقدار مخلوطی را که میتوانید در یک مرحله استفاده کنید درون محل اجرا قرار داده سپس چسب اپوکسی را بدون آلوده کردن قسمت میانی به قسمت کناری درز انقطاع بچسبانید. وقتی لاستیک آببند را در داخل درز انقطاع قرار دادید لایهی دوم اپوکسی را نیز به همان شکل اجرا کنید. توجه داشته باشید جهت تأمین حرکات مورد نیاز درز، به هیچ وجه قسمت میانی نوار نباید به چسب آغشته گردد.
با توجه به مطالب ذکر شده برای آببند کردن درز انقطاع باید از مواد استاندارد و نیروی کار مجرب بهره گرفت تا نتیجهی مطلوب حاصل شود. آببند کردن اصولی درز انقطاع موجب جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به درز و به تبع آن افزایش طول عمر سازه میگردد.