مخازن بتنی آب و فاضلاب 

جهت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر لطفا با شماره های 36630710-051 و یا همراه 09155075956 تماس حاصل فرمایید. همچنین از طریق چت های آنلاین سایت می توانید اطلاعات خود را ارسال بفرمایید تا همکاران واحد فنی با شما تماس داشته باشند.

مخازن بتنی یکی از تاسیسات بسیار مهم و پرکاربرد در سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب می‌باشند. جالب است بدانید که قریب به تمامی سازه‌های موجود در بزرگترین تصفیه‌ خانه‌های آب و فاضلاب را همین مخازن بتنی تشکیل می‌دهند. در این مقاله سعی بر این داریم تا از اهمیت این سازه‌ها صحبت کرده و خطراتی که سلامت آن‌ها را تهدید می‌کنند با هم بررسی کنیم. اما پیش از آن بهتر است بدانیم چرا از بتن برای ساخت مخازن آب‌ و فاضلاب استفاده می‌شود و ویژگی‌های منحصر بفرد این ماده که آن‌را تبدیل به بهترین مصالح ساختمانی می‌کند، چیستند.

بتن چیست

بتن یکی از پرکاربردترین و البته مهم‌ترین مصالح ساختمانی است که از مخلوط آب با سیمان آبی و سنگدانه‌های مختلف به وجود آمده و ویژگی اصلی آن ارزان بودن و در دسترس بودن مواد اولیه‌اش است. بتن به‌طور کلی محصولی است در اثر واکنش آب با سیمان در شرایط محیطی خاصی حاصل می‌ِشود و دارای ویژگی‌های منحصر بفردی است. 

این ماده‌ ترکیبی است که در حالت عادی به صورت روان می‌باشد اما با گذشت زمان سخت شده و به جسمی مقاوم و محکم تبدیل می‌گردد و از نظر نوع موادی که در ساخت آن به کار رفته دارای انواع گوناگونی است که با توجه به مکان و استحکام مورد نظر، مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب نوع بتن بر اساس ویژگی‌هایی نظیر دوام، مقاومت گرمایی و شیمیایی، چگالی و کاربرد انجام می‌شود و برای هر سازه متفاوت، نوع خاصی از بتن به کار خواهد رفت.

در حال حاضر بتن نه تنها در مرحله سفت کاری ساختمان به صورت انواع بلوک بتنی و دال بتنی کاربرد دارد بلکه به عنوان متریالی مقاوم برای پوشش کف، دیوار و نمای خارجی ساختمان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مقاله‌ای منحصرا درباره‌ی این نوع خاص از بتن صحبت کرده‌ایم. لازم به ذکر است که بتن به عنوان ماده‌ای قابل بازیافت مجدداً قابل استفاده برای مصارف گوناگون نیز می‌باشد.

دلایل استفاده از بتن در ساخت و ساز

از آنجایی که استفاده از بتن در ساخت‌های ساختمانی و امثالهم بسیار رایج است، بهتر است علت این محبوبیت را بدانیم. چرا که آگاهی از این ویژگی‌ها ما را در حفظ و نگهداری از سازه‌های بتنی بسیار یاری خواهد کرد.

قابلیت دسترسی آسان

همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم موادی که برای تولید بتن مورد استفاده قرار می گیرند به راحتی قابل دسترسی هستند. برای مثال شن و ماسه که از اجزای اصلی تشکیل دهنده بتن هستند در تمام نقاط کشور وجود دارند و علاوه بر آن نیز تهیه مواد اولیه بتن با قیمت مناسب همواره امکان پذیر است.

طول عمر بالا

در هنگام تولید و عمل آوری بتن با توجه به شرایط آب و هوایی و میزان مقاومت مورد نظر از استانداردهای خاصی تبعیت می‌شود که باعث دوام و پایداری بسیار بالای آن شده و کمک می‌کند تا سال‌ها بدون آن‌که دچار عیب و ایراد شود به همان شکل اولیه باقی بماند. 

دوام بالا

مقاومت بتن در برابر عوامل مختلف مانند فشار و حرارت بسیار بالاست. از این رو می‌توان از استحکام و دوام آن در برابر آب و آتش، بیشتر از هر مصالح دیگری، اطمینان خاطر داشت. 

شکل‌پذیری آسان

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بتن این است که حالتی روان دارد و در هر قالبی ریخته شود شکل آن را به خود می‌گیرد. از این رو می‌توان آن در سازه‌های مختلف مورد استفاده قرار داد.

با در نظر گرفتن تمامی این مزایا و ویژگی‌های منحصر بفرد، علت استفاده از بتن در مخازن آب و فاضلاب کاملا روشن و واضح خواهد بود. بنابراین وقت آن می‌رسد تا به سراغ اصل مطلب برویم و مخازن بتنی را تحلیل و تجزیه کنیم.

مخازن بتنی تصفیه آب و فاضلاب

همانطور که پیش‌تر گفته شد یکی از مهم‌ترین تاسیسات مورد استفاده در سیستم‌های تصفیه آب و همچنین تصفیه فاضلاب مخازن بتنی هستند که استفاده از آنها در تصفیه خانه‌های بزرگ اجتناب ناپذیر است. مزایای این سازه‌ها همچون عدم خوردگی، آب بندی، پایداری شیمیایی و دوام باعث شده است که ساخت مخازن بتنی آب و فاضلاب برای کاربرد در صنعت آب و فاضلاب به تخصصی ویژه تبدیل شود. چنانچه طراحی مخازن بتنی آب و فاضلاب به درستی انجام نشده باشد، یا ایمنی و دوام آن به خطر می‌افتد و یا اینکه صرف هزینه‌های اضافی باعث اتلاف منابع مالی می‌شود.

از مهم‌ترین مزایای مخازن بتنی آب و فاضلاب، استحکام خیلی زیاد و امکان پوشانده شدن و عبور از روی آنها می‌باشد. این مخازن به دو صورت پیش ساخته و ساخت در محل ارائه می گردند که واضح است بتن مورد نیاز برای ساخت این مخازن باید مقاوم و ضد سایش باشد.

شکل مخازن آب

مخازن آب معمولا به هر دو شکل استوانه‌ای یا مستطیلی ساخته می‌شوند که هر کدام دارای ویژگی‌ و مزایای خاص خود هستند اما در عمل بیشتر برای ساخت مخازن آب از شکل مستطیلی آن استفاده می‌شود. همچنین به لحاظ ملاحظات بهره برداری و نگهداری توصیه شده که این مخازن بصورت دو قلو ساخته شوند. به عنوان مثال به جای ساخت یک مخزن ۱۰۰۰ متر مکعبی می‌توان از دو مخزن ۵۰۰ متر مکعبی به صورت دوقلو (چسبیده به هم) استفاده کرد. 

ابعاد مخزن دوقلو 

بهترین و بهینه‌ترین ابعاد مخازن دوقلو در حالتی است که نسبت طول به عرض مخزن معادل ۳ به ۲ باشد. البته باید توجه داشت که هزینه ساخت مخازن دوقلو همواره بیشتر از ساخت مخزن یکپارچه است چرا که وجود دیوار جداکننده باعث افزایش حجم مصالح مصرفی خواهد شد.

نکات مهم در هنگام ساخت مخزن بتنی

هنگام ساخت یک مخزن بتنی، علاوه بر ملاحظات عمومی سازه‌های بتنی لازم است که نکات ویژه‌ی دیگری را نیز مد نظر قرار داد که با رعایت این نکات افزایش کارایی، دوام و عمر مخزن را شاهد خواهیم بود. اگر چه برای رعایت آن‌ها در هنگام ساخت هزینه چندانی صرف نمی‌شود، اما همین هزینه کم از تحمیل هزینه‌های گزاف ناشی از تعمیر و نگهداری و تخریب مخزن جلوگیری می‌کند. برخی از این نکات عبارتند از:

۱. کنترل نسبت آب به سیمان جهت کاهش نفوذپذیری و خوردگی آرماتورها

۲. تعبیه صحیح درزهای اجرایی، انقباضی و انبساطی جهت کنترل تنش‌های حرارتی

۳. رعایت حداقل پوشش بتنی روی آرماتورها جهت جلوگیری از خوردگی زودرس

۴. استفاده از مواد افزودنی جهت افزایش مقاومت و کارایی و کاهش نفوذپذیری

۵. کاربرد صحیح آب بند (واتر استاپ) به منظور جلوگیری از عبور سیال از درزها

۶. بتن ریزی در دمای استاندارد جهت کنترل ترک‌های ناشی از جمع شدگی بتن

با رعایت تمامی این نکات و تلاش بسیار در جهت حفظ و نگهداری بهینه‌ی این سازه‌ها شاهد معجزه‌ی بتن و صرفه‌جویی چشمگیر در هزینه‌های مالی و مزایای بی نظیر این نوع مخازن، که در ذیل تعدادی از آن‌ها نام برده شده، خواهیم بود.

مهم‌ترین مزایای تصفیه‌خانه‌های بتنی آب و فاضلاب

۱. هزینه بسیار کمتر آن‌ها در ظرفیت‌های بیش از ۱۰۰ متر مکعب در شبانه روز

۲. طول عمر بسیار بیشتر نسبت به سیستم‌های فلزی

۳. امکان دفن تصفیه‌خانه در زمین به سبب مقاومت سازه‌ای بالا

با این حال و با توجه به تمامی نقاط قوتی که درباره‌ی بتن و مخازن‌ بتنی گفته شد، تحقیقات و گذر زمان نشان می‌دهد که عوامل مخربی همچون آب می‌توانند آسیب‌های بسیاری به این سازه‌ها وارد کرده و عدم رعایت نکات ایمنی در ساخت و نگهداری از آن‌ها باعث به وجود آمدن هزینه‌های گزاف خواهد شد.

بنابراین تلاش در جهت حفظ مخازن بتنی از این‌گونه آسیب‌ها، آب‌بندی مخازن بتنی را تبدیل به فعالیتی بسیار مهم و دارای اهمیت می‌کند. می‌توانید در صورت تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر، مقاله‌ی پی‌پل سازان در ارتباط با ایزولاسیون و عایق‌بندی مخازن را مطالعه کرده و از بهترین روش‌ها برای انجام این عمل آگاه باشید.