بهترین روش آب‌بندی مخازن چیست؟

جهت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر لطفا با شماره های 36630710-051 و یا همراه 09155075956 تماس حاصل فرمایید. همچنین از طریق چت های آنلاین سایت می توانید اطلاعات خود را ارسال بفرمایید تا همکاران واحد فنی با شما تماس داشته باشند.

مخازن آب همانطور که از نامشان پيداست محلی برای ذخیره و نگهداری آب هستند. از گذشته تا ‌کنون مردم از مخازن برای نگهداری طولانی مدت آب جهت مصارف گوناگون آشامیدنی، کشاورزی و … استفاده کرده‌اند. در فصول پر باران مردم به ذخیره‌ی آب در مخازن روی می‌آوردند تا در فصول کم باران بتوانند از آب آن استفاده کرده و دچار کم‌آبی نشوند. 

امروزه نیز ساخت مخازن تامین آب شرب بهداشتی و سالم برای مردم شهرها و روستاها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و مهمترین نکته در ساخت مخازن، ایزوله بودن آن‌هاست. عدم نفوذ رطوبت از خارج به داخل مخزن و نیز عدم نشت و هدررفت آب از داخل مخزن به بیرون مسئله‌ای است که همواره باید مورد توجه قرار گیرد زیرا هرگونه نفوذ رطوبت به داخل مخزن آب موجب آلودگی آن و شیوع بیماری خواهد شد.

مخازن دیگری نیز وجود‌ دارد که برای جمع‌آوری فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مخازن، آب‌بندی به این لحاظ که فاضلاب به بیرون نشت نکند دارای اهمیت است. چرا که نفوذ فاضلاب به بیرون از مخزن موجب آلودگی‌های زیست محیطی، آلودگی منابع آب زیرزمینی و بیماری می‌شود.  به همین دلیل عایق‌بندی و آب‌بندی مخازن آب بسیار مهم است.

اهمیت آب‌بندی مخازن بتنی

مخازن بتنی آب به علت ماهیت بهره‌برداری نیازمند حفظ و نگهداری آب و همچنین حفظ دوام در برابر شرایط تخریب می‌باشند. مخازن بتنی جزء سازه‌هایی هستند که در تماس مستقیم با آب‌های زیرزمینی قرار دارند. این مسئله می‌تواند موجب آسیب مخزن و نفوذ آب‌های زیرزمینی به داخل مخازن ذخیره‌ی آب شود. از طرفی به دلیل وجود ترک‌ها و شکاف‌های مویی که در بافت بتن وجود دارد، این‌گونه تحت فشار آب داخل مخزن قرار گرفته و دچار آسیب می‌شوند. حتی در صورت وجود طرح اختلاط خوب و ساخت مناسب بتن، عوامل فیزیکی همواره بر کیفیت بتن اثرگذار بوده و به مرور زمان می‌تواند موجب افت کیفیت بتن و کاهش عمر مخزن شود.

به همین دلیل برای آب‌بندی مخازن آب و روش‌های اجرای آن چندین نکته باید مد نظر قرار بگیرد:

• آب‌بندی قسمت‌های بیرونی مخازن بتنی آب
• آب‌بندی سیستم لوله‌کشی و انتقال آب مخازن بتنی آب
• آماده سازی و آب‌بندی سطوح داخلی مخازن بتنی آب
• انتخاب مصالح صحیح برای پوشش نهایی

یکی از مهمترین قسمت‌های مخزن که باید تمهیدات ویژه‌ای در آب‌بندی آن در نظر گرفت، کف مخزن می‌باشد. از آن جایی که فشار هیدرواستاتیک وارد بر کف مخزن آب بیشترین فشار موجود در آن است، سیستم آب‌بندی انتخابی باید تحمل این فشار را داشته باشد.

در این شرایط فشار وارد بر بتن ممکن است موجب به وجود آمدن درزها و ترک‌های مویی در آن شود. در صورتی که آب بتواند به کف مخزن نفوذ کند، می‌تواند از شکاف‌های مویین موجود در بافت بتن بالا رفته و کل بتن را دچار ضعف کند و در نتیجه عملکرد کل سازه را زیر سوال برد.

نحوه‌ی آب‌بندی مخازن بتنی

ایزولاسیون مخازن بتنی به دو روشِ آب‌بندی در حین ساخت و آب‌بندی ثانویه قابل انجام می‌باشد که البته این امر در بسیاری از مواقع نیازمند اجرای توأمان به خصوص در سازه‌های فاضلابی است. روش نخست کاهش نفوذپذیری ، کنترل و حفاظت در ساخت بتن و روش دوم اقدامات پس از ساخت است. 

در بسیاری از مواقع لازم است که بتن در برابر مواد خورنده ، شیمیایی و اسیدی محافظت گردد. در زمان احداث سازه‌های بتن به علت اشتباهات طراحی و اجرایی، بتن دارای نقاط ضعف مانند درزهای اجرایی می‌باشد که این امر با وجود کاهش نفوذپذیری و لحاظ کردن تمهیدات مناسب برای جسم بتن می‌تواند محلی برای نفوذ باشد که در سیستم‌های ثانویه این موضوع نیز پوشش داده می‌شود.

آب‌بندی حین ساخت

در آب‌بندی حین ساخت به دو موضوع جسم بتن و درزها و محل‌های نفوذ اجرایی و سازه‌ای توجه می‌شود.

آب‌بندی جسم بتن

برای این امر علاوه بر طرح اختلاط مناسب ، اسلامپ مناسب و … باید از افزودنی‌های بتن استفاده نمود. 

آب‌بندی درزهای اجرایی ، انبساطی و تمهیدات اجرایی

برای این امر باید از واتراستاپ‌های PVC حفره‌دار یا تخت ، واتراستاپ‌های بنتونیتی برای درزهای اجرایی و انبساطی، کاور بولت و بولت‌های آب‌بند برای بولت‌های قالب‌بندی و واتراستاپ‌های منبسط شونده SWEELBAND برای دور لوله‌ها و قطعات فلزی و پلی‌اتیلن استفاده گردد.

آب بندی و حفاظت ثانویه

در این سیستم از انواع پوشش‌های ثانویه بر روی سطوح بتن استفاده می‌گردد که عوامل موثر در انتخاب سیستم پوشش آب‌بند و محافظتی شامل موارد ذیل می‌باشد:

۱) فرصت زمانی اجرا و بهره برداری : برخی از سیستم‌ها دارای تمهیدات خاص زیر‌سازی و یا کیورینگ می‌باشند یا باید در چند مرحله اجرا گردند که این امر می‌تواند در محدودیت‌های زمانی بسیار حائز اهمیت باشد.

۲) میزان فشار و دبی آب: میزان فشار آب در کیفیت و نوع پوشش و خصوصیات مورد نظر بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

۳) جهت فشار آب (مثبت یا منفی بودن فشار آب): جهت فشار آب وارد به پوشش از اهمیت زیادی برخوردار است . لازم به ذکر است در جهت فشار منفی (حرکت آب از جهت مقابل پوشش اجرا شده می‌باشد) پوشش انتخابی باید داری مقاومت فشاری و کششی بالایی بوده، در صورتی که در فشار مثبت (فشار آب هم جهت پوشش اجرا شده باشد) مقاومت فشاری و کششی مهم‌تر است.

۴) شرایط شیمیایی آب: گاهی در سیستم‌های آب‌بندی سازه‌ها باید در نظر داشت با توجه به شرایط بهره‌برداری پوشش دارای مقاومت شیمیایی در برابر ترکیبات خاص باشد.

۵) شرایط اسیدی آب و محلول در تماس: برخی سازه‌ها برای آب‌بندی نیازمند پوشش‌هایی است که دارای مقاومت اسیدی بالا باشند مانند مخازن پساب و نگهداری اسید در پتروشیمی‌ها و صنایع فولاد و نفت، مخازن و سازه‌های فاضلابی سربسته و…

۶) شرایط و محدودیت‌های عمل‌آوری: بعضی از انواع پوشش‌ها نیازمند کیورینگ و عمل‌آوری خاصی نبوده در حالی که برخی پوشش‌ها نیازمند کیورینگ‌های پیچیده و سخت می‌باشند.

۷) محدودیت‌های اجرایی پوشش و سیستم آب‌بندی: دمای لازم، شرایط رطوبت سازه‌‌ای و محیطی، کیفیت بتن بستر و…

۸) تجهیزات و نیروهای اجرایی در اختیار: اجرای برخی پوشش ها نیازمند تجهیزات ویژه و پرسنل متخصص ویژه‌ای است که ممکن است به راحتی و به سرعت در اختیار و دسترس نباشند.

۹) شرایط تطبیق با آب شرب: در مخازن آب شرب باید توجه داشت که محصول مصرف شده کمترین واکنش را با آب نداشته و در مجاورت آب ترکیبات مضر ایجاد نکند.

۱۰) مقاومت در برابر نور آفتاب: با توجه به شرایط سازه و بهره برداری ، بعضا باید از پوشش‌هایی استفاده کرد که دارای دوام لازم در برابر اشعه UV باشند. مانند مخازن روباز و…

۱۱) مدول الاستیسیته : با توجه به مصالح و روش ساخت و کیفیت اجرای سازه باید این امر مورد توجه قرار گیرد. به طور مثال در سازه‌های آبی ساخته شده با بلوک و آجر یا در استخرها و محل‌هایی که شاهد نوسانات بالای دمایی هستیم.

۱۲) مقاومت فشار و چسبندگی

انواع مواد و روش‌های حفاظت و آب‌بندی بتن

• پوشش نفوذگر کریستال شونده
• پوشش‌های الاستومری سیمانی – اکریلیکی ( دو جزئی )
• پوشش‌های اکریلیکی
• پوشش‌های اپوکسی
• پوشش‌های پلی‌یورتان
• پوشش پلی یورا
• پوشش سیلوکسان
• تزریق رزین پلی‌یورتان
• ایجاد دیوارحائل اکریلیکی به روش تزریق
• ایجاد پوشش ملات و چسب بتن ( سنتی )
• پوشش کولتار اپوکسی
• پوشش های پایه قیری و بیتومن‌ها
• پوشش ممبرین‌های پلی‌اتیلن یا PVC
• پوشش‌های GCL
• انواع پوشش‌های خاص

بهترین روش ایزولاسیون مخازن

پس از بررسی‌های صورت گرفته کارشناسان در خصوص آب‌بندی سازه‌های بتنی این نتیجه حاصل شده که روش فشار مثبت بهترین روش برای آب‌بندی سازه‌‌های بتنی می‌باشد. منظور از روش فشار مثبت این است که در این روش مخازن بتنی از داخل آب‌بندی می‌شوند. اما در بسیاری از مواقع آب‌هایی که در داخل مخازن بتنی وجود دارند ارزش بسیار بالایی داشته و به راحتی نمی‌توان آنها را تخلیه نمود بنابراین به جای استفاده از روش فشار مثبت می توان از روش های دیگری مانند فشار منفی و یا پودرهای نفوذگر برای آب بندی کردن مخازن بتنی استفاده کرد.